Από το 1985 προβλεπόταν η πτώχευση

20/10/2011

Του Α. Χ. Παπανδρόπουλου

Οι αναζητούντες εξιλαστήρια θύματα για την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας, ως φαίνεται, είτε έχουν βαθύ ύπνο είτε δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση είτε, τέλος, αλλού το πάνε…

Η ελληνική πορεία προς την πτώχευση όχι μόνον ήταν γνωστή και επαρκώς αιτιολογημένη με αλλεπάλληλα υπομνήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διεθνών οργανισμών προς τις ελληνικές κυβερνήσεις, αλλά είχ επισημανθεί στον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου το 1985 από τα πιο επίσημα και έγκυρα χείλη: αυτά του τότε διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Δημήτρη Χαλικιά.

Και για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, αναφέρουμε τα όσα είπε ο τότε διοικητής της ΤτΕ στον συνάδελφο Περικλή Βασιλόπουλο σε μία συζήτηση-εξομολόγηση η οποία δημοσιεύθηκε στον Οικονομικό Ταχυδρόμο στο τεύχος της 8ης Ιανουαρίου 1988 Χωρίς περιστροφές, ο κ.Δ.Χαλικιάς περιγράφει πώς το καλοκαίρι του 1985 η χώρα έφθασε στο χείλος της κατάρρευσης, γεγονός που υποχρέωσε την κυβέρνηση Αν.Παπανδρέου να ζητήσει σταθεροποιητικό δάνειο από την ΕΟΚ, τους όρους του οποίου ουδέποτε ετήρησε. Μάλιστα, για να πάρει το δάνειο αυτό, ο τότε πρωθυπουργός ανέθεσε τα ηνία της οικονομίας στον κ. Κ.Σημίτη, ο οποίος έχαιρε της εμπιστοσύνης των εταίρων μας, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του κ.Γεράσιμο Αρσένη.

Την περίοδο αυτή, ο Δ.Χαλικιάς χαρακτήρισε ως την πιο δραματική στιγμή της πολυετούς θητείας του στην Τράπεζα της Ελλάδος, επισημαίνοντας τα εξής:

«Το καλοκαίρι του 1985, λίγο πριν τις εκλογές του Ιουνίου, ζήτησα να δω τον τότε πρωθυπουργό κ.Ανδρέα Γ.Παπανδρέου. Το έκανα σπανίως, αλλά η επικοινωνία μαζί του ήταν πάντοτε ουσιαστική. Με δύο λέξεις καταλάβαινε τα πάντα. Τού είπα: Κύριε πρόεδρε, αν συνεχίσουμε την ίδια πορεία θα χρεοκοπήσουμε. Θα έχουμε στάση πληρωμών. Το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών πλησιάζει το 10% του ΑΕΠ και η Τράπεζα συντόμως δεν θα έχει ταμείο να πληρώσει. Χρειάζεται να σχεδιάσετε ένα πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας.

»Μετά τις εκλογές, ο πρωθυπουργός μού ζήτησε να τού υποβάλω μία έκθεση με τις απόψεις μου, πράγμα που έκανα. Όταν την διάβασε μού τηλεφώνησε και μού ζήτησε να εγχειρίσω μία φωτοτυπία στον κ.Σημίτη, που είχε ήδη αναλάβει υπουργός Εθνικής Οικονομίας. Ανάμεσα στον Οκτώβριο του 1985 και τον Φεβρουάριο του 1986 πέρασα μερικούς από τους πιο δύσκολους μήνες της θητείας μου. Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τράπεζας της Ελλάδος είχαν πέσει κάτω από το ελάχιστο όριο ασφαλείας. Αν και γενικά την δεκαετία του 1980 το επίπεδο των διαθεσίμων ήταν γύρω στο 1 δισεκατομμύριο δολάρια, είχαμε φθάσει μόλις στα 350 εκατομμύρια δολάρια. Εάν δεν παίρναμε τον Φεβρουάριο του 1986 την πρώτη δόση του δανείου από την ΕΟΚ και εάν δεν είχαμε το σταθεροποιητικό πρόγραμμα Σημίτη, θα βαδίζαμε ευθέως στην κατάρρευση και την χρεοκοπία. Δεν είχαμε λεφτά να πληρώσουμε τις εισαγωγές μας. Δεν θα επρόκειτο για συναλλαγματική κρίση της δραχμής, όπως αυτές που γνωρίσαμε τον Μάιο του 1994 ή τον Νοέμβριο του 1997, αλλά για κάτι πολύ χειρότερο. Αδυναμία κάλυψης των εξωτερικών πληρωμών της χώρας…».

Για την ιστορία σημειώνουμε ότι παρόμοιες επισημάνσεις έγιναν προς τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ.Ζακ Ντελόρ το 1994 με την γνωστή επιστολή του, από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων υπό τον καθηγητή Άγγελο Αγγελόπουλο το 1990 ύστερα από ενθάρρυνση του τότε πρωθυπουργού της Οικουμενικής Ξ. Ζολώτα. Επίσης, από το 1995 έως το 2003 ακολούθησαν 16 κοινοτικές και διεθνείς εκθέσεις στις οποίες απερίφραστα τονιζόταν ότι η πορεία του ελληνικού δημοσίου χρέους παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Τις τελευταίες προσπάθησαν να περιορίσουν οι κυβερνήσεις Κ. Μητσοτάκη την περίοδο 1990-1993 και Κ.Σημίτη το 1998-1999, με αποτέλεσμα να γίνουν στην Ελλάδα από τις συνδικαλιστικές μαφίες του Δημοσίου περί τις 2.500 απεργίες, συνολικού κόστους σε χαμένες ημέρες εργασίας περί τα 70 δις. ευρώ.

Κατά τα λοιπά, αναζητούνται ληστές στην χώρα!...

Πηγή

Τί έγινε στην πραγματικότητα.

''Ο κίνδυνος χρεωκοπίας υπήρχε διότι από το 1981 μέχρι το 1985 διευρύνθηκε ο εξωτερικός δανεισμός με αποτέλεσμα απο το 11% να φτάσει περίπου στο 43% και επίσης να επιτευχθεί ένα ιστορικό υψηλό στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ύψους 8%.
Άρκεσε ένα κοινοτικό δάνειο και το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής υπο τους Σημίτη,Σπράο,Γκαργκάνα με αποτέλεσμα η κατάσταση να αντιστραφεί και η κυβέρνηση να χαλαρώσει την πολιτική της το 1987 ενόψει των εκλογών του 1989.
Με απλά λόγια,παρά τον υπερδιπλασιασμό του δημόσιου χρέους και τον τριπλασιασμό του εξωτερικού χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ,δηλαδή απότομες μακροικονομικές αλλαγές-ανισορροπίες,η κατάσταση αποκλιμακώθηκε γρήγορα.
Επιπλέον,απο το 1985 άρχισε να μειώνεται το εξωτερικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ πέφτοντας στο 20 ή 25%.
Ανάμεσα στα άλλα ουσιαστικά περικόπηκαν κατα 12% οι πραγματικοί μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων και γύρω στο 10% γενικότερα μισθωτών και συνταξιούχων.

Την ίδια περίοδο οι ιδιωτικές καταθέσεις σημείωναν μεγάλους ρυθμούς αύξησης (30%) οι οποίοι μάλλον επιβραδύνθηκαν και μάλιστα απέδωσαν μαζί με τους τόκους γύρω στα 700 δις καλύπτοντας τις ανάγκες σε συνδυασμό με εξωτερικό δανεισμό και την αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας.

Να τονιστεί επίσης πως στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα υπήρχαν γύρω στα 4,6 δις δολάρια καταθέσεις που όμως όπως ανέφερε η ίδια η Τράπεζα της Ελλάδος δεν υπήρχε κίνδυνος να αποσυρθούν διότι επρόκειτο για ποσά Ελλήνων που εργάζονταν ή ζούσαν στην αλλοδαπή και παρουσίαζαν τάση αύξησης ενώ επιπλέον σε μεγάλο βαθμό μετατρέποντο σε δραχμές και δαπανούνταν στο εσωτερικό.''

Από τον Αρχέλαο.


Οι σκληροί όροι των ευρωπαϊκών δανείων

22/2/2009

Η Ελλάδα έχει προσφύγει δύο φορές στην Ευρώπη για δάνειο, το 1985 και το 1991, στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Η χώρα μας επιδίωξε να στηρίξει το ισοζύγιο πληρωμών της, ακολουθώντας τον δρόμο που είχε χαράξει η Γαλλία του Φρανσουά Μιτεράν, με υπουργό Οικονομικών τον Ζ. Ντελόρ, τον Μάιο 1983.

Τα δάνεια δεν δόθηκαν εν λευκώ, είχαν σκληρούς όρους. Πρώτη φορά ζητήσαμε δάνειο στις 9 Δεκεμβρίου 1985, στο πλαίσιο του σταθεροποιητικού προγράμματος 1985-87. Η κυβέρνηση Α. Παπανδρέου, με τον κ. Κ. Σημίτη «επιστρατευμένο» στη θέση του υπουργού Οικονομίας ζήτησε δάνειο 1,75 δισ. ECU. Εγκρίθηκε να μας δοθεί σε δύο δόσεις - η πρώτη άμεσα και η δεύτερη τον Ιανουάριο 1987, εφόσον εκπληρώναμε τους όρους του.

Αντιγράφουμε από τους όρους που μας έθεσε το Συμβούλιο της ΕΟΚ:

«Μείωση του ετήσιου ποσοστού ανόδου των τιμών σε 15% στο τέλος του 1986 και κάτω του 10% στα μέσα του 1987. Πολύ σημαντική επιβράδυνση της ανόδου του κόστους εργασίας (σ.σ.: με κατάργηση της αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής μισθών). Μείωση των καθαρών δανειακών αναγκών του Δημοσίου κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ το 1986 και το 1987. Σημαντική μείωση της πιστωτικής επέκτασης σε 17% το 1986 και 11% το 1987, από 25% που ήταν το 1985. Μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Σταθεροποίηση, σε απόλυτη αξία, του εξωτερικού δημοσίου χρέους».

Οι όροι εκπληρώθηκαν, έτσι πήραμε και τη δεύτερη δόση του δανείου.

Δεύτερη φορά προσφύγαμε στην ΕΟΚ για δάνειο, στις 4 Μαρτίου 1991. Η κυβέρνηση του κ. Κ. Μητσοτάκη, με υπουργό Οικονομίας τον κ. Τ. Χριστοδούλου, ζήτησε δάνειο 2,2 δισ. ECU. To Συμβούλιο της ΕΟΚ αποφάσισε να μας το χορηγήσει σε τρεις δόσεις - η πρώτη άμεσα, η δεύτερη τον Φεβρουάριο 1992 και η τρίτη τον Φεβρουάριο 1993, εφόσον θα εκπληρώναμε τους όρους που μας τέθηκαν. Λόγω της γενικής διάλυσης και της μεγάλης κυβερνητικής αβεβαιότητας, αυτή τη φορά οι όροι ήταν αυστηρότεροι. Μεταξύ αυτών, αντιγράφουμε:

«Οι καθαρές δανειακές ανάγκες της κεντρικής διοίκησης, ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν θα υπερβούν το 10,4% το 1991, το 5% το 1992 και το 1,5% το 1993. Οι καθαρές δανειακές ανάγκες των Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών (ΔΕΚΟ) ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν θα υπερβούν το 2,2% το 1991 και το 1,5% τα έτη 1991 και 1992 αντίστοιχα.

«Η απασχόληση σε κεντρική διοίκηση, ΟΤΑ και ΔΕΚΟ (συνολικά 525.000 υπάλληλοι) θα μειωθεί 10% έως το τέλος του 1993.

«Η Ελλάδα υποχρεούται να προσφύγει σε ξένους ειδικούς για να της βελτιώσουν τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό της. Αν δεν συλληφθεί η φοροδιαφυγή, να επιβληθούν νέοι φόροι. Ούτως ή άλλως, να αυξηθεί η φορολογία των αγροτών.

«Μειώνονται οι κρατικές επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις σε 836 δισ. δρχ. το 1991, 780 δισ. και 745 δισ. τα επόμενα δύο χρόνια. Οι αυξήσεις μισθών στο Δημόσιο περιορίζονται σε 4% τον Ιανουάριο και 4% τον Ιούλιο 1991. Η τραπεζική χρηματοδότηση του κρατικού προϋπολογισμού ως ποσοστό της αύξησης των καταθέσεων, περιορίζεται σταδιακά από το 40% και μηδενίζεται τον Ιούλιο 1993.

«Από τις 30 Ιουνίου 1993 καταργείται η υποχρεωτική χρηματοδότηση του κλάδου της βιοτεχνίας. Το σύνολο των πιστώσεων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα δεν θα υπερβεί τα 1.670 δισ. το 1991, τα 1.290 δισ. το 1992 και τα 1.100 δισ. το 1993.

«Εως τον Ιούνιο 1991, η ελληνική κυβέρνηση υποχρεούται να καταρτίσει χρονοδιάγραμμα για:

(α) Την απελευθέρωση των αγορών αγαθών, εργασίας και υπηρεσιών.

(β) Την αναμόρφωση του συστήματος φορολογίας και κοινωνικής ασφάλισης.

(γ) Τη μείωση του μεριδίου του δημόσιου τομέα και

(δ) Την απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων. Εντός δύο μηνών καταργούνται οι περιορισμοί στην εξαγωγή τουριστικού συναλλάγματος».

Τότε, δεν εισπράξαμε το σύνολο του δανείου που μας είχε εγκριθεί, γιατί η κυβέρνηση του κ. Κ. Μητσοτάκη δεν μπόρεσε να εφαρμόσει το σύνολο των συμφωνημένων όρων. Με βάση το σημείο 13 της συμφωνίας για το δάνειο, επιβλήθηκε η πολιτική της «σκληρής δραχμής». Η τότε αντιπολίτευση, το ΠΑΣΟΚ, κατήγγειλε δριμύτατα την πολιτική της «σκληρής δραχμής». Οταν όμως έγινε κυβέρνηση, το 1993, την πολιτική της «σκληρής δραχμής» εφάρμοσε με συνέπεια. Και επειδή την εφάρμοζε, δεχόταν δριμύτατη κριτική από τον κ. Μ. Εβερτ, αρχηγό της Ν.Δ…

Πηγή